Τοπωνυμικό Λεξικό Θαλάσσιων Γεωγραφικών Ονομάτων της Κύπρου

10 Μεθοδολογία Ανάκτησης Θαλασσίων Τοπωνυμίων Για την συγκέντρωση των θαλάσσιων τοπωνυμίων διεξήχθη έρευνα, τα στάδια της οποίας ήσαν τα ακόλουθα: Αρχικά το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας (ΤΚΧ) συγκέντρωσε όλα τα διαθέσιμα στοιχεία από τους εν χρήσει υδρο- γραφικούς χάρτες, σειρά χαρτών “one inch to one mile” και από τα επίσημα κτηματικά σχέδια και τα καταχώρησε σε βάση δεδομένων. Στη συνέχεια, χωρομετρικό συνεργείο ανέλαβε, όταν εργαζόταν σε παράλιες περιοχές, να έρχεται σε επαφή με τις κοινοτικές ή τις δημοτικές αρχές για διερεύνηση θαλασσίων τοπωνυμίων. Είχαν στη διάθεσή τους χάρτες με όλα τα διαθέσιμα στοιχεία προς διευκόλυνση της έρευνας. Τα αποτελέσματα δεν ήσαν τα αναμενόμενα, καθώς δεν προστέθηκε σημαντικός αριθμός τοπωνυμίων στον θαλάσσιο χώρο. Ακολούθως, το θέμα εξετάστηκε από την Εθνική Επιτροπή Υδρογραφίας (ΕΕΥ). Στο στάδιο αυτό, διερευνήθηκε κατά πόσο υπήρχαν τοπωνύμια στον θαλάσσιο χώρο και ποιά από τα μέλη της θα μπορούσαν να συνεισφέρουν στην συγκέντρωση των πληροφοριών. Διαφάνηκε ότι, η Λιμενική Αστυνομία θα μπορούσε να βοηθήσει στην συλλογή των στοιχείων. Από την Λιμενική Αστυνομία ορίστηκαν εκπρόσωποι για κάθε επαρχία με τους οποίους επικοινωνούσε λειτουργός του ΤΚΧ για την συλλογή των πληροφοριών. Για την έρευνα μετέβαινε ο υπεύθυνος λειτουργός του ΤΚΧ στα γραφεία της Λιμενικής Αστυνομίας ανά επαρχία και εκεί πραγματοποιούσε συναντήσεις με τους αρμόδιους λειτουργούς της Λιμενικής Αστυνομίας. Στις συναντήσεις ήσαν παρόντες ντόπιοι ψαράδες, οι οποίοι υποδείκνυαν σε ναυτικούς χάρτες σημεία στα οποία έδιδαν το το- πωνύμιο που χρησιμοποιούσαν οι ίδιοι, όπως επίσης και συνάδελφοί τους. Με τον τρόπο αυτό συλλέχθηκαν τοπωνύμια για το νότιο τμήμα της Κύπρου. Αξίζει να σημειωθεί ότι πολλά τοπωνύμια διασταυρώθηκαν από τους ψαράδες άλλων επαρχιών όπου υπήρχαν επικαλυπτόμενες περιοχές χρήσης. Τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν εισήχθησαν σε ψηφιακή Βάση Δεδομένων (ΒΔ). Κατά την παρουσίαση των αποτελεσμάτων της έρευνας στην ΕΕΥ, το Τμήμα Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών (ΤΑΘΕ) πρότεινε να βοηθήσει στην επέκταση της έρευνας προς τις κατεχόμενες περιοχές. Συγκεκριμένα, εισηγήθηκαν να δώσουν στο ΤΚΧ τηλέφωνα επικοινωνίας με ψαράδες, οι οποίοι στο παρελθόν δραστηριοποιούνταν στις κατεχόμενες περιοχές. Το ΤΚΧ σε συνεργασία με το ΤΑΘΕ δεν περιορίστηκε μόνο στη συλλογή νέων στοιχείων στα κατεχόμενα, αλλά ουσιαστικά επανέλαβε την εργασία και στο νότιο τμήμα για να διασταυ- ρώσει τις πληροφορίες που συλλέχθηκαν στο προηγούμενο στάδιο. Για τη συλλογή πληροφοριών χρησιμοποιήθηκε φορητός υπολογιστής και οι πληροφορίες καταχωρούνταν απευθείας σε ειδικό θεματικό επίπεδο της ΒΔ. Ως υπόβαθρο για την εργασία χρησιμοποιήθηκαν όλες οι διαθέσιμες δορυφορικές εικόνες προς διευκόλυνση των ψαράδων. Σε αυτή τη φάση της έρευνας πραγματοποιούνταν συναντήσεις απευθείας με τους ψαράδες στην περιοχή διαμονής τους. Για τις κατεχόμενες περιοχές, πολλοί ψαράδες επιβεβαίωναν τις πληροφορίες που καταχωρήθηκαν. Σημειώνεται ότι, τα θαλάσσια τοπωνύμια περιλαμβάνουν ελληνικά, τουρκικά και άλλα ονόματα. Έγινε καταγραφή και τυποποί- ηση στην ελληνική και ακολούθως μεταγραφή στο ρομανικό αλφάβητο, με βάση το πρότυπο ΕΛΟΤ 743. Τα αποτελέσματα της έρευνας καταχωρήθηκαν στη ΒΔ και στη συνέχεια διαχωρίστηκαν στις ακόλουθες κατηγορίες: Ακρωτήρι - Cape: Είναι μέρος ξηράς το οποίο εισβάλλει στη θάλασσα. Συνήθως αποκαλείται από τους ντόπιους ˝κάβος˝. Άκρο - Point: Είναι η άκρη του ακρωτηρίου ή μικρό σε έκταση ακρωτήρι. Κόλπος - Bay: Είναι πλατιά κοιλότητα της ξηράς, η οποία παρέχει προστασία από τον καιρό. Όρμος - Κολπίσκος - Cove: Είναι μικρός κόλπος με στενότερη είσοδο από τον κόλπο. Συνήθως αποκαλείται από τους ντό- πιους «βάλα». Ρηχό - Shoal: Είναι η ανύψωση του βυθού σε περιοχές που δεν αναμένεται σύμφωνα με τη γενικότερη μορφολογία του βυ- θού. Η ανύψωση είναι υποθαλάσσια της τάξης των 20μ περίπου ή και μικρότερη. Δεν είναι ούτε βράχος ούτε κοραλλιογενής σχηματισμός και αποτελεί κίνδυνο για τη ναυσιπλοΐα. Ύφαλος - Reef: Βραχώδης προεξοχή του βυθού της θάλασσας που βρίσκεται κάτω από την επιφάνειά της και αποτελεί κίνδυ- νο για τη ναυσιπλοΐα. Συνήθως αποκαλείται από τους ντόπιους ˝ξέρα˝ ή ˝πάγκος˝. Έξαλος - Σκόπελος - Rock: Βράχος που εξέρχεται της θάλασσας και αποτελεί κίνδυνο για τη ναυσιπλοΐα. Τις περισσότερες φορές πρόκειται για βράχο ο οποίος, ανάλογα με την φάση της παλίρροιας και την κατάσταση του καιρού λόγω κυματισμού, καλύπτεται από την θάλασσα.